ახალი ბაბილონის სამეფო - Нововавилонское царство

ახალი ბაბილონის სამეფო (ასევე ნეო-ბაბილონური იმპერია; ძვ.წ. 626 - ძვ.წ. 539) — მესოპოტამიური პერიოდი, რომელიც მოიცავს ძვ. წ. 626 — ძვ. წ. 539 წლებს.[1] სამი საუკუნის განმავლობაში ბაბილონიას აქადელი სფიქერები და ჩრდილოელი მეზობლები ასურელები მართავდნენ. ერთი წლის შემდეგ უკანასკნელი ძლიერი ასურელი მეფის ასურბანიფალის გარდაცვლების შემდეგ იმპერიას სათავეში ქალდეელი მეფე ნაბოფალასარი ჩაუდგა. მიდიელებთან გაერთიანებით ძვ. წ. 612 წელს დაიპყრეს ნინევია, ხოლო იმპერიის დედაქალაქი ისევ ბაბილონი გახდა. ამ პერიოდში გაუმჯობესდა ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა, განვითარდა არქიტექტურა, ხელოვნება და მეცნიერება.

ნეო-ბაბილონური პერიოდი მთავრდება მეფე ნაბონიდის მეფობის შემდეგ ძვ.წ. 539 წელს. ამ დროისთვის სპარსეთი საგრძნობლად გაძლიერდა და საბოლოოდ კიროს დიდმა ნეო-ბაბილონიაზე დომინირება გამოაცხადა.

ისტორიული ფონი

ზოგადად, ბაბილონს გამორჩეულის სტატუსი ჰქონდა ასურეთის მმართველობის დროს. ასურელებმა შეინარჩუნეს ბაბილონელების ერთგულება ნეო-ასურული პერიოდის დროს, რაც გამოწვეული იყო ბაბილონისთვის მომატებული პრივილეგიებით.

ძველი ტრადიციების აღორძინება

მას შემდეგ რაც ბაბილონმა დაიბრუნა დამოუკიდებლობა, ნეო-ბაბილონელ მმართველებს ღრმად ჰქონდათ გათვითცნობიერებული მათი მემკვიდრეობის სიძველე და დევნიდნენ არქი-ტრადიციონალისტურ პოლიტიკას, აღადგინეს მათი უძველესი შუმერო-აქადური კულტურა. არამეული ენა მათი ყოველდღიური ენა გახდა, აქადური ენა აღადგინეს, როგორც ადმინისტრაციისა და კულტურის ენა. აქადურ წარწერებში გამოყენებული იყო არამეული გამოთქმები, ასევე იყენებდნენ დიდი ხნის წინ დავიწყებულს სიტყვებს შუმერული ენიდან. ნეო-ბაბილონური ლურსმული დამწერლობა ასევე შეიცვალა, იგი უფრო მეტად ჰგავდა ძვ. წ. III ათასწლეულის აქადურ ხელნაწერს.

ანტიკურ ნამუშევრებს ძველი აყვავებული პერიოდიდან, ნეო-ბაბილონურ იმპერიაში პატივისცემით ეპყრობოდნენ და გულმოდგინედ იცავდნენ. მაგალითად, როდესაც სამშენებლო სამუშაოების დროს აღმოაჩინეს სარგონ აქადელის ძეგლი, მის გარშემო ტაძარი ააგეს. არსებობს ისტორიაც რომლის თანახმადაც ნაბუქოდონოსორ II დიდი ძალისხმევით ცდილობდა ტაძრის აღდგენას სიფარიში. ნეო-ბაბილონელებმა ასევე აღადგინეს ძველი სარგონიდური ადათი, რომლის თანახმადაც სამეფო ოჯახის წევრი ქალიშვილი მსახურობდა როგორც მთვარის ღმერთ სინის მღვდლის ცოლი.

კულტურა და ეკონომიკური ცხოვრება

ჩვენ ნეო-ბაბილონელების დროს მესოპოტამიურ კულტურასა და ეკონომიკურ ცხოვრებაზე ბევრად უფრო მეტი ვიცით, ვიდრე იმპერიის ადმინისტრაციის სტრუქტურასა და მექანიკაზე. ნათელია ის ფაქტი, რომ ნეო-ბაბილონელების პერიოდი მესოპოტამიისათვის რენესანსი იყო. ამ გახდა მიწის დიდი ნაწილი ღია და დაიწყო მისი დამუშავება. მშვიდობა და იმპერიის სიძლიერე ქმნიდა რესურსებს, რაც სარწყავი სისტემების გაფართოების საშუალებას იძლეოდა, შენდებოდა ვრცელი სარწყავი სისტემები. ბაბილონიის ქალაქგარე სოფლებში დომინირებდა დიდრონი მამულები, რომლებიც ხელისუფლების წარმომადგენლებს ანაზღაურების სახით ეძლეოდათ. ამ მამულებს მცირე მეწარმეები მართავდნენ და შემდეგ მოგებიდან გარკვეულ ნაწილს იღებდნენ. ამით სოფლის მაცხოვრებლებს სამუშაოც გააჩნდათ და მიწის მფლობელებსაც უხდიდნენ ქირას.

ქალაქური ცხოვრება ყვაოდა ნეო-ბაბილონიაში. ქალაქებს გააჩნდათ ადგილობრივი ავტონომია და იღებდნენ გარკვეულ პრივილეგიებს მეფისგან. ქალაქებს ქააჩნდათ საკუთარი სასამართლოები, სხვადასხვა საკითხებს ხშირად განიხილავდნენ და წყვეტდნენ კრებებზე. თავისუფალი მუშახელი, როგორებიც იყვნენ ხელოსნები სარგებლობდნენ მაღალი სტატუსით, დროთა განმავლობაში მათ კოლექტიური მოლაპარაკებების წარმოების ძალაც მიეცათ. ამ პერიოდში გაუმჯობესდა ეკონომიკური ცხოვრება, გაიზარდა სოფლის მეურნეობის მიერ წარმოებული პროდუქტი და მნიშვნელოვანი წინსვლა იყო არქეტექტურაში, მეცნიერებასა და ხელოვნებაში.

Нововавилонское царство или Второе Вавилонское царство — историческое государство в Месопотамии, существовавшее в период с 626 по 539 гг. до н. э.

До 626 года до н. э. Вавилон находился под властью северного соседа Ассирии. Однако ассирийский наместник Набопаласар, из халдейского племени, решил отделиться от Ассирии и стать самостоятельным правителем. Вначале лишь северная часть Вавилонии была им покорена. Только к 615 году до н. э. удалось завоевать большинство всех вавилонских земель, в том числе крупные города Урук и Ниппур. Набопаласар способствовал падению Ассирии и разделению ассирийской территории вместе с мидийским правителем Киаксаром.

При следующем нововавилонском царе Навуходоносоре II велись успешные войны с Египтом (большая часть Сирии и Палестины, а также вся Финикия были захвачены). В декабре 601 года до н. э. Навуходоносор II в союзе со скифами попытался напасть на сам Египет и подступил к египетской границе. В ожесточенном сражении египтянам удалось остановить врага, но после этого сражения фараон Нехо II был вынужден вообще отказаться от мысли в ближайшие годы вести борьбу с Вавилоном за азиатские провинции. Во время правления Навуходоносора II Иудея стала провинцией Нововавилонского царства. Два раза в 597 году до н. э. и 586 году до н. э. приходилось покорять Иудейскую территорию (в последний раз был разрушен Иерусалим).

После Навуходоносора II некоторое время происходили дворцовые перевороты, в результате которых к власти пришёл Набонид. В начале правления Набонида возвышается и становится сильной Ахеменидская империя. Вавилонский царь пытался вести войны с Киром II вместе с Лидией и Египтом. В 539 году до н. э. Вавилон был захвачен персами и вошёл в империю Ахеменидов. Падению Нововавилонского царства способствовало недовольное население державы, в частности, покорённые иудеи. С этого времени Вавилон прекратил своё существование как государство.