პერიკლე - Перикл - Pericles

პერიკლე (დ. დაახლ. ძვ. წ. 494 - გ. ძვ. წ. 429) — ათენის პოლიტიკური მოღვაწე. დემოკრატიული პარტიის წარმომადგენელი, ცნობილი ორატორი და სარდალი. ძვ. წ. 444 წელს, თუკიდიდეს დამხობის შემდეგ განაგებდა ქვეყანას, ძვ. წ. 445 წელს დაიმორჩილა ევბეია, ხოლო 440 წელს — სამოსი. პერიკლემ თავის გარშემო შემოკრიბა საბერძნეთის წამყვანი კულტურის მოღვაწენი და არაერთ დიდ საქმეს დაადგეს თავი, სწორედ მისი მმართველობის ხანაში ათენმა მიაღწია ეკონომიკური და კულტურული განვითარების პიკს (პერიკლეს ხანა). მიეკუთვნებოდა ალკმეონიდთა არისტოკრატიულ გვარს, მაგრამ იზრდებოდა დემოკრატთა გარემოცვაში. მიიღო დიდებული განათლება. თავისი ათლეტური აღნაგობის, არისტოკრატობისა და მშვიდი, გაწონასწორებული ხასიათის გამო პერიკლეს „ოლიმპიელს“ უწოდებდნენ. იგი 15 წელი (ძვ. წ. 444-429 წწ.) უცვლელად იყო ათენის სტრატეგოსი, მართავდა პრინციპით: „ჩვენ ვქმნით დროის მცირე მონაკვეთში, მაგრამ არა დროის მცირე მონაკვეთისათვის“. პერიკლეს სახელთან არის დაკავშირებული მრავალი რეფორმა, რომლებმაც ხელი შეუწყო ათენის სახელმწიფოს წყობილების დემოკრატიზაციას. გააუქმა ქონებრივი ცენზი სახელმწიფო სამსახურისთვის, დააწესა ჯამაგირი (დიეტა) და ამით სახელმწიფო მართვა-გამგეობაში უღარიბესი ფენებიც ჩააბა. გააფართოვა სახელმწიფო კრების (ეკლესია) უმაღლესი საკანონმდებლო უფლებანი. მანამდე არსებული ღია ხმის მიცემის (ქეიროტინია) გვერდით საარჩევნო ფორმად შემოიღო კენჭისყრა. თეატრალურ სანახაობებზე დასასწრებად ღარიბთათვის დააწესა სახელმწიფო ხაზინიდან ფულის გაცემა (თეორიკონი). სანახაობებისა და მისტერიების ხარჯები დააკისრა მდიდარ მოქალაქეებს (ლიტურგია). უმიწაწყლო გლეხობას ასახლებდა საგანგებოდ გამოყოფილ მიწებზე (კლერუქია). პერიკლეს დროის ათენს უწოდებდენ „საბერძნეთს საბერძნეთში“. ამ ეპოქაში მოღვაწეობდნენ ფიდია, კალიკრატე, იქტინე, სოფოკლე და სხვა. ხელახლა აშენდა აკროპოლისი, პროპილეთი, პართენონი, ედეანი. აშენდა ნავსადგურები პირეოსი და ფალერონი. ათენი და პირეოსი მთლიანად გაერთიანდა. პერიკლეს უკანასკნელი სიტყვები იყო:„არც ერთ ათენელს ჩემი მიზეზით სამგლოვიარო თალხი არ ჩაუცვამსო“. პერიკლეს მართველობა „ოქროს საუკუნის“ სახელით შევიდა ისტორიაში. კარლ მარქსის თქმით საბერძნეთის უმაღლესი აყვავება ემთხვევა პერიკლეს ეპოქას. Пери́кл (др.-греч. Περικλῆς, от περί + κλέος, — «окружённый славой»; около 494—429 г. до н. э.) — афинский государственный деятель, один из «отцов-основателей» афинской демократии, знаменитый оратор и полководец. Перикл родился в Афинах в семье аристократов. Свою активную политическую деятельность начал, возглавив политическую группировку Алкмеонидов. Несмотря на своё аристократическое происхождение, он выступал как сторонник демократии. В борьбе с Кимоном, вождём аристократической группировки, Периклу была необходима поддержка народа. Добившись изгнания Кимона в 461 году до н. э., он стал одним из самых влиятельных политиков в Афинах и стал проводить серию реформ, которые знаменовали собой важный этап в демократизации афинского полиса. Перикл позиционировал себя как выразителя интересов всего народа Афин, в противоположность своему противнику, Фукидиду, преемнику Кимона, опиравшемуся только на аристократию. После изгнания Фукидида Перикл фактически встал во главе Афин, будучи самым влиятельным и авторитетным политиком. Эпоха наивысшего расцвета демократии была, в то же время, эпохой преобладания одного государственного деятеля. Перикл поднял морское могущество Афин, украсил город, особенно Акрополь, знаменитыми постройками (Парфенон, Пропилеи и прочие). Афины при Перикле достигли высшей степени экономического и культурного развития (Периклов век). При нём Афины являлись крупнейшим экономическим, политическим и культурным центром эллинского мира. В этот период Перикл расширял сферу афинского влияния и готовился к войне со Спартой. В 431 году до н. э. началась Пелопоннесская война. Благодаря правильно выбранной стратегии Перикла, афиняне смогли противостоять спартанцам, но начавшаяся в городе эпидемия спутала все его планы. Он начал терять своё влияние в полисе и умер в 429 году до н. э., возможно, став жертвой эпидемии. С его смертью закончился Периклов век, период наивысшего внутреннего расцвета Древней Греции. Pericles (/ˈpɛrɪkliːz/; Attic Greek: Περικλῆς Periklēs, pronounced [pe.ri.klɛ̂ːs] in Classical Attic; c. 495 – 429 BC) was a prominent and influential Greek statesman, orator and general of Athens during its golden age – specifically the time between the Persian and Peloponnesian wars. He was descended, through his mother, from the powerful and historically influential Alcmaeonid family. Pericles had such a profound influence on Athenian society that Thucydides, a contemporary historian, acclaimed him as "the first citizen of Athens". Pericles turned the Delian League into an Athenian empire, and led his countrymen during the first two years of the Peloponnesian War. The period during which he led Athens, roughly from 461 to 429 BC, is sometimes known as the "Age of Pericles", though the period thus denoted can include times as early as the Persian Wars, or as late as the next century. Pericles promoted the arts and literature; it is principally through his efforts that Athens acquired the reputation of being the educational and cultural center of the ancient Greek world. He started an ambitious project that generated most of the surviving structures on the Acropolis (including the Parthenon). This project beautified and protected the city, exhibited its glory, and gave work to the people. Pericles also fostered Athenian democracy to such an extent that critics call him a populist. He, along with several members of his family, succumbed to the Plague of Athens in 429 BC, which weakened the city-state during a protracted conflict with Sparta.