суббота, 22 февраля 2020 г.

ირანის რევოლუცია და ისლამური რესპუბლიკა

ქვეყნის მძიმე მდგომარეობის გამო მოსახლეობაში კიდევ უფრო გაიზარდა სრული ისლამიზაციის მომხრე სასულიერო პირების გავლენა. მათმა ლიდერმა აიათოლა ხომეინმა გააკეთა მოწოდება ჭეშმარიტი ისლამური წყობის დამყარების შესახებ. ოპოზიციას შეუერთდა დასავლური ორიენტაციის ინტელიგენცია. ამის მიუხედავად დასავლეთს შაჰის ხელისუფლება სტაბილურად მიაჩნდა და ისინი შაჰის ხელისუფლებას უახლესი იარაღით ამარაგებდნენ. დასავლეთისთვის შაჰის ხელისუფლება ყველაზე საიმედო მოკავშირე იყო. 1978 წლიდან ქვეყანა მასობრივმა დემონსტრაციებმა მოიცვა. შაჰს ვერ უშველა მთავრობის შეცვლამ. 1979 წლის იანვარში შაჰს მოუხდა ქვეყნიდან წასვლა . სამაგეროდ ქვეყანაში დაბრუნდა რუჰოლა ხომეინი რომლის მხარეს არმიაც გადავიდა. ხომეინმა ირანის ისლამური რესპუბლიკის შექმნა გამოაცხადა. რეფერენდუმში ამ იდეას მოსახლეობამ მხარი დაუჭირა და 1979 წლის 1 აპრილიდან ირანი ისლამურ რესპუბლიკად გამოცხადდა. ქვეყნის მმართველი გახდა აიათოლა ხომეინი შეუზღუდავი ძალაუფლებით. ქვეყანა დაუბრუნდა შარიათის ნორმებს, პირბადეს (ჩადრს) და ურწმუნოებისადმი შეუწყალებლობას. ქვეყნის საგარეიო პოლიტიკის ლოზუნგი გახდა ” არც აღმოსავლეთი არც დასავლეთი” . ირანელების მტრად გამოცხადდა შაჰთან ერთად შეერთებული შტატები. რომლის საელჩოს 52 თანამშრომლები რადიკალურმა მუსლიმმა სტუდენტებმა მძევლად აიყვანეს. მძევლები 15 თვის შემდეგ გაათავისუფლეს. ირანმა მტრად გამოაცხადა აგრეთვე საბჭოთა კავშირიც. ხომეინი ყველა ისლამურ ქვეყანას გაერთიანებისკენ მოუწოდებდა. რამაც ირანის მეზობელი ქვეყნები შეაშფოთა. განსაკუთრებით გართულდა ირან-ერაყის ურთიერთობები რაც 1980 წელს ომში გადაიზარდა. ეს ომი ორივე მხარისათვის ძალზედ სისხლიანი იყო დაღუპა ნახევარი მილიონი ადამიანი.ეს ომი დასრულდა 1988 წელს გაეროს უშუალო შუამავლობით.საზავო ხელშეკრულება 1990 წელს დაიდო. ისლამიზაციამ ქვეყნის ეკონომიკას მაინც ვერ უშველა. 1989 წელს გარდაიცვალა ხომეინი მოგვარდა ურთიერთობები ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკებთან.

Комментариев нет:

Отправить комментарий