ფლავიუს აეტიუსი - Флавий Аэций

ფლავიუს აეტიუსი (ლათ. Flavius Aëtius; დ. 396 — გ. 454) — რომაელი მხედართმთავარი, პოლიტიკური მოღვაწე და დიპლომატი. სამგზის კონსული. მცირეწლოვან იმპერატორ ვალენტინიანე III-ის მეურვე. სიყმაწვილეში მძევლად ჰყავდა ვესტგუთების მეფეს ალარიხ I-ს და ამიტომ კარგად იცნობდა ბარბაროსთა ზნე-ჩვეულებებს. აეციუსმა შეძლო გალიაში დასახლებული გერმანული ტომების დამორჩილება და მათი წარმატებით გამოყენება დასავლეთ რომის იმპერიის ინტერესებისათვის. სარდლობდა რომაელთა და მათ მოკავშირეთა (ვესტგუთების, ფრანკების, ბურგუნდების) ლაშქარს ატილას წინააღმდეგ ბრძოლაში. 451 წელს კატალაუნის მინდვრებზე აეციუსმა მსოფლიო-ისტორიული მნიშვნელობის გამარჯვება მოიპოვა. მისი გავლენის ზრდით შეშინებულმა იმპერატორმა ვალენტინიანე III-მ აეციუსი საკუთარი ხელით მოკლა.

Фла́вий Аэ́ций (лат. Flavius Aetius; умер 21 сентября 454) — полководец Западной Римской империи, трёхкратный консул (432, 437 и 446 гг.), удостоившийся от историков эпитета «последний из римлян»[~ 1].

Готский историк Иордан так отметил заслуги римского полководца Флавия Аэция в сложный период для империи, атакованной в 1-й половине V века с разных сторон германцами и гуннами: «Выносливый в воинских трудах, особенно [удачно] родился он для Римской империи». Аэций возглавил армию империи в 429 году, 19 лет спустя после того, как столица мира Рим впервые за 8 веков была разграблена вестготами Алариха. На протяжении 25 лет Аэций удачно отбивал ограниченными силами набеги варваров на владения Западной Римской империи, выступая в роли не столько военачальника, сколько фактического руководителя империи при слабом императоре Валентиниане. Аэций наиболее известен в историографии своей победой над Аттилой в битве на Каталаунских полях в 451 году.

В 454 году император Валентиниан III убил своего лучшего полководца и дипломата Аэция, а уже в следующем году Рим был разграблен вандалами. Ещё через 20 лет пала и сама Западная Римская империя.