ქრისტიანული ეკლესიის ისტორია

დმიტრი ალექსეევის, ალექსეი მომას და ოლეგ ტელემსკის მეცნიერულ კვლევებზე დაყრდნობით თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ქრისტიანული რელიგია პირველ ხანებში ანუ ადრექრისტინული ეპოქის 4 საუკუნის მანძილზე არ იყო მონოლითური და ერთიანი. არ არსებობდა არავითარი მაგისტრალური ხაზი. გნოსტიკოსები და სხვები არ იყვნენ "სწორი გზიდან გადაცდენილნი". ადრეული ქრისტიანობა იყო პოლიცენტრული (!) და წარმოადგენდა სხვადასხვა სექტების და სკოლების გროვას. იყვნენ: გნოსტიკოსები, პავლიკიანელები, ტონდრაკიელები, არიანელები, ნესტორიანელები, ტრითეისტები, საბელიოსის მოდალისტები, ორთოდოქსები (მართლმადიდებელი კათოლიკეები) და ა.შ. ყველა სკოლას თავისი პოზიცია ჰქონდა. ორთოდოქსები ამტკიცებენ რომ ისინი იყვნენ ერთადერთი სწორი გზა ქრისტიანობისა, ხოლო სხვები – გადაცდენილნი სწორი გზიდან. ეს ტყუილია. უბრალოდ ქრისტიანობის ზოგიერთი სკოლები მიდრეკილნი იყვნენ იუდაიზმისკენ და წარმოადგენდნენ სინკრეტულ სისტემებს. ახ.წ. 4 საუკუნეში იმპერატორმა კონსტანტინემ არჩევანი შეაჩერა იუდეოქრისტიანების ერთ კონკრეტულ სკოლაზე – ორთოდოქსებზე ანუ კათოლიკე მართლმადიდებლებზე. ახ.წ. 315 წელს მილანის ედიქტით ორთოდოქსია გამოცხადდა ერთადერთ სწორ ქრისტიანობად. ახ.წ. 325 წელს იმპერატორმა ჩაატარა ნიკეის კრება რომელზეც მოიწვია მხოლოდ ორთოდოქსები, "გაასამართლა" სხვა სკოლები და გამოაცხადა "ერეტიკულებად". ახ.წ. 325 წლიდან დაიწყო სხვა სკოლების დევნა და ახ.წ. 529 წლისთვის ნეოპლატონიკოსებთან ერთად საბოლოოდ მოეღო ბოლო ყველა ფილოსოფიურ სკოლას, გარდა ორთოდოქსულისა. ორთოდოქსები ყველაზე მეტად იყვნენ იუდაიზირებულნი და ყველაზე მეტად ეთაყვანებოდნენ ებრაულ იაჰვეს, მთვარის ღმერთს. სხვა სკოლები კი ასე არ ფიქრობდნენ. განსაკუთრებით სძულდათ იუდაისტური "ღმერთი" იაჰვე გნოსტიკოსებს, პავლიკიანელებს, მანიქევლებს და ტონდრაკიელებს, რომლებიც მას ბოროტ დემიურგად და ქრისტეს მტრად მიიჩნევდნენ და არა ქრისტეს ჭეშმარიტ მამად. მათი აზრით ქრისტე იყო მოსული კეთილი ეონების სამეფოდან რჩეულთა გადასარჩენად არა რწმენით არამედ ცოდნით. გნოსტიკოსთა და მათი მსგავსი სკოლების აზრით ქრისტეს მამა იუდეველებმა არ იცოდნენ. ქრისტე ქადაგებდა უცნობ ღმერთს და სწორედ ამიტომაც დევნიდნენ მას, რადგანაც ებრაული რჯულის კანონის მიხედვით ადამიანი რომელიც სხვა ღმერთს ქადაგებს უნდა მოიკლას, მაგრამ ქრისტე არ იყო ებრაელი, არამედ იყო არიელი და რომის მოქალაქე, ამიტომაც გასამართლებისთვის ის რომაელებთან მიიყვანეს. საბოლოოდ იუდეველებმა ბოროტი დემიურგის სახელით მოკლეს ქრისტე.